Ngày 15 tháng 5 năm 1941: Đội Nhi đồng Cứu quốc được thành lập, ở gần hang Pác Bó, thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng
Mục đích của Độ được thể hiện trong tên gọi: "Cứu Quốc".Các thành viên đầu tiên:
Nông Văn Dèn (Bí danh Kim Đồng, đội trưởng),
Nông Văn Thàn (Bí danh Cao Sơn)
Lý Văn Tịnh (Thanh Minh),
Lý Thị Nì (Thủy Tiên),
Lý Thị Xậu (Thanh Thủy).
Nông Văn Dèn sinh năm 1929 (Một số người quen đọc thành Nông Văn Dền) biệt danh Kim Đồng là người dân tộc Nùng, ở thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng
Nông Văn Dèn. Dèn tiếng Tày, Nùng có nghĩa là Tiền. Có thể khi sinh Dèn, cha mẹ Dèn mong đứa con trai của mình sau này sẽ có cuộc sống tốt nên mới đặt tên như vậy.
Kim Đồng đã cùng đồng đội làm nhiệm vụ giao liên, đưa đón Việt Minh và chuyển thư từ. Trong một lần đi liên lạc, khi cán bộ đang có cuộc họp, anh phát hiện có quân Pháp đang tới nơi cư trú của cán bộ, Kim Đồng đã đánh lạc hướng họ để các bạn của mình đưa bộ đội về căn cứ được an toàn. Kim Đồng chạy qua suối, quân Pháp theo không kịp liền nổ súng vào anh. Kim Đồng ngã xuống ngay bên bờ suối Lê Nin (Cao Bằng) ngày 15 tháng 2 năm 1943, khi vừa tròn 14 tuổi
Giữa năm 1950, hai tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong và Đội Nhi đồng cứu Quốc sáp nhập lại làm một và lấy tên chung là Đội Thiếu nhi cứu quốc.
Tháng 3 năm 1951, Đội Thiếu nhi cứu quốc được đổi tên thành Đội Thiếu nhi Tháng Tám
Tháng 11 năm 1956, Đội Thiếu nhi Tháng Tám được đổi tên thành Đội Thiếu niên Tiền phong Việt Nam.
Năm 1954: các phong trào của Đội phát triển mạnh mẽ với các phong trào "Vì miền Nam ruột thịt", "Đi thăm miền Nam".
Ngày 30 tháng 1 năm 1970, Đội một lần nữa đổi tên thành Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và được duy trì đến ngày nay.
Bây giờ đi đâu, Đi đâu bây giờ ?